ब्लॉग

जगातील वेगवेगळ्या प्रदेशांतील वेगवेगळ्या शैलींमधील बुद्धमूर्ती निर्मीतीमागचा मूळ इतिहास

तथागत गौतम बुद्धाच्या महापरिनिर्वाणानंतर सुमारे ५०० वर्षांनी कुषाण सम्राट कनिष्क याच्या कारकीर्दीमध्ये महान बौद्ध आचार्य अश्वघोष यांनी बुद्धचरित्र लिहीले. त्यांनी लिहीलेले बुद्धाचे चरित्र हे चमत्कृतीपूर्ण, अलौकीक पातळीवरील असून , इतर सामान्य मानवापासून वेगळे असलेले बुद्धाचे असामान्यत्व दाखविण्यासाठी अश्वघोषाने त्यातील बुद्धवर्णन करतांना या बाबीही अलौकीक पातळीवरच वर्णिल्या…. जसे – बुद्धाचे हात हे त्याच्या गुडघ्यापर्यंत लांब (अजानुबाहू) […]

ब्लॉग

सम्राट अशोकाच्या काळात मगध मध्ये मोठमोठे बुद्ध विहार होते; आजच्या मगध प्रांताची सध्यस्थिती जाणून घ्या!

इसवी सन पूर्व सहाव्या शतकात कपिलवस्तूचे राजपुत्र सिद्धार्थ गौतम हे जेव्हा दुःखाचे कारण शोधण्यासाठी घराबाहेर पडले, तेव्हा ते समाधीमार्गाचे विविध तपस्वीकडून शिक्षण घेत चालत चालत वैशाली वरून मगध येथे आले. तेथे सहा वर्षे ध्यानसाधना केल्यावर वयाच्या ३५ व्यावर्षी सिद्धार्थ गौतम यांना ज्ञानप्राप्ती झाली आणि ते बुद्ध झाले. तेव्हापासून मगध प्रांत हा बुद्धांशी, धम्माशी आणि संघाशी […]

ब्लॉग

लोरिया नंदनगढ येथील अशोकस्तंभ आणि स्तूप

‘लोरिया नंदनगढ’ हे छोटे शहर बिहार राज्यात चंपारण जिल्ह्यामध्ये असून ते नरकटीगंज पासून १४ कि.मी. अंतरावर व बेटिया पासून २८ कि.मी. अंतरावर आहे. हे शहर बु-हीगंडक नदीजवळ वसले असून तेथे पुरातन सुस्थितील वालुकामय दगडातील अशोकस्तंभ आहे. हा अशोकस्तंभ दहा मीटर उंचीचा असून अद्याप चमकदार आहे. तसेच यावरती ब्राम्हीलिपीमधील लेख आहेत. स्तंभापासून दोन कि.मी.वर वायव्य दिशेस […]

ब्लॉग

बुद्धमूर्ती प्रतिष्ठापने वेळी घडलेला चित्तवेधक प्रसंग – डॉ.हर्षदिप कांबळे

या पवित्र वैशाखी बुद्ध पौर्णिमेला अतिशय उत्साहात,बुद्धम् शरणम् गच्छामि या मंगलमय जयघोषात, जवळपास 20,000 उपासकांच्या उपस्थितीत लोकुत्तरा महाविहार चौका औरंगाबाद , इथे तथागत बुद्धांच्या 50 फूट उंच मूर्तीच्या प्रतिष्ठापणेचा मंगल सोहळा भिक्खु संघाच्या मार्गदर्शना खाली पार पडला. रखरखत्या उन्हात लहानबालके, वृद्ध, महिला ,तरुण मुलं ,मुलीनी प्रचंड गर्दी केली होती. मोठ्या संख्येने उपासकांनी दिलेल्या प्रतिसादाबद्दल व […]

ब्लॉग

विपश्यना ध्यानसाधना – ज्यांना साधनेचे महत्त्व व गांभीर्य कळले नाही तेच विरोध करतात

विपश्यना ध्यानसाधने बाबत काही टीकात्मक पोस्ट फेसबुक व इतर सोशल मीडियावर बघावयास मिळाल्या. तरी नियमित साधना करणाऱ्यांनी याकडे लक्ष न देता सकाळ-संध्याकाळ आपली एक तासाची साधना नियमित चालू ठेवावी. व ज्यांना ध्यानमार्ग शिकायचा आहे त्यांनी ही मोठ्या उत्साहाने शिकून घ्यावे. कारण चांगल्या मार्गावरून जाताना अडथळे आले तरी आपले उद्दिष्ट स्पष्ट असावे. भगवान बुद्धांनी उत्तम मंगल […]

ब्लॉग

या महत्त्वाच्या जबाबदारी बौद्धाचार्यांच्या शिरावर

“बौद्धाचार्य” ही संकल्पना केवळ बौद्ध पद्धतीने लग्न लावणे, वा अंत्यसंस्कार करणे ,इतपतच मर्यादित नसून, धम्माचा प्रचार आणि प्रसार तळागाळातील जनसामान्यांपर्यंत करुन, प. पू. बाबासाहेबांचे भारत बौद्धमय करण्याचे स्वप्न साकार करण्याची अत्यंत महत्त्वाची जबाबदारीही या तमाम बौद्धाचार्यांच्या शिरावर आहे. “बौद्धाचार्य ” म्हणजेच “बौद्धांचा आचार्य – शिक्षक” अशी व्यापक व समर्पक व्याख्या “बौद्धाचार्य” या शब्दाची आहे. आचार्य […]

ब्लॉग

म्हणून…सम्राट अशोका सर्वच बाबतीत सिकंदराहून श्रेष्ठ!

अशोकाचे त्या काळी ज्ञात असलेल्या जगाच्या भू- भागापैकी, सर्वात मोठ्या आणि पूर्व-पश्चिम सलग अशा सात हजार किमीपेक्षाही अधिक भू- भागावर वर्चस्व असून, त्या प्रदेशावर अशोकाचा एकछत्री असा अंमल होता. जगज्जेत्या सिकंदराने जरी ग्रीस पासून भारतापर्यंतची राज्ये जिंकून घेतली असली तरी ती एकसलग अशी नव्हती, तर त्याच्या प्रवासात त्याच्या मार्गात येणारी राज्येच त्याने जिंकली. केवळ तेवढ्याणेच […]

ब्लॉग

सातवाहन सम्राट बौद्धधर्मीय असल्यामुळेच जुन्नर परीसरात चारशेहून अधिक लेणी

जुन्नर ही सातवाहनांची पहिली राजधानी. सातवाहन वंशामध्ये होऊन गेलेल्या तीस राजांनी इ.स. पूर्व २०० ते इ.स. २६० असे एकूण ४६० वर्षे महाराष्ट्रावर राज्य केले. साडेचार शतकांहूनही अधिक काळ महाराष्ट्र व आंध्र प्रदेशावर राज्य करणारा सातवाहन राज्यवंश हा एकमेव राज्यवंश होता. मौर्यांचा प्रांतपाल असलेल्या सिमुक सातवाहनाने सम्राट अशोकाच्या मृत्यूनंतर आपले स्वतंत्र राज्य महारठ्ठ देशावर स्थापन केले […]

ब्लॉग

सुनिता द्विवेदी : बौद्ध स्तुपांच्या अभ्यासासाठी आशिया खंडात एकटीने केला थक्क करणारा प्रवास

सुनिता द्विवेदी या उत्तर भारतातील लेखिका व माजी पत्रकार आहेत.( TOI आणि Hindustan Times) त्यांचा जन्म कुशीनगर येथे झाला. भगवान बुद्ध यांचे महापरिनिर्वाण झाले त्या स्थळाजवळच त्यांचे घर आहे. घराच्या खिडकीतून ती पवित्र जागा त्यांना दिसत असे. लहानपणापासून तेथे वावरत असल्याने बुध्दाविषयी विशेष आत्मीयता वाटत असे. पुढे महाविद्यालयात गेल्यावर त्या बुद्ध स्तुपाबद्दल लिहू लागल्या, बोलू […]

ब्लॉग

पाश्चिमात्य देशांत भगवान बुद्धांच्या थेअरी आणि प्रॅक्टिकलचा वापर शालेय अभ्यासक्रमात

पाश्चात्य देशातील शाळेमध्ये ध्यानधारणेचा विषय शिकविण्यात येत असून अर्धा एक तास श्वासोच्छ्वासावर आधारीत ध्यानधारणा कशी करावी याचे धडे दिले जातात. याचा मुलांवर खूपच चांगला परिणाम होत असून मुलामधली आक्रमकता, चचंलपणा, हटवादीपणा निश्चितच कमी होत आहे. कॅलिफोर्निया युनिव्हर्सिटीने या बाबतीत संशोधन केले असून त्यांनी अहवालात म्हटले आहे की ध्यानधारणेमुळे मुलांमधील काम करण्याचा उत्साह वाढला असून अभ्यास […]